Engelli Bireylere Gaslighting

Engelli Bireylere Gaslighting

Gaslighting, bir kişinin veya grubun kasıtlı olarak birisini kendi düşüncelerinden, duygularından, algılarından veya akıl sağlığından şüphe etmesini sağlamaya çalıştığı bir psikolojik manipülasyon biçimidir. Gaslighting özellikle engelli kişiler için zararlı olabilir çünkü kendinden şüphe etme ve bağımlılık duygularını şiddetlendirebilir.

Gaslighting’in engelli insanları etkileyebileceği bazı yollar şunlardır:

Deneyimlerin Geçersizleştirilmesi: Gaslighting, engelli bireylerin karşılaştığı deneyimlerin ve zorlukların geçersiz kılınmasını veya göz ardı edilmesini içerebilir. Bu, acılarını en aza indirmeyi, mücadelelerini küçümsemeyi veya karşılaştıkları ayrımcılığın veya engellerin varlığını inkar etmeyi içerebilir.

Özerkliğin Zayıflatılması: Gaslighting, engelli kişilerin özerkliğini ve karar verme yeteneklerini zayıflatabilir. Bu, onları beceriksiz veya beceriksiz olarak göstermeyi, dolayısıyla güvenlerini ve öz değer duygularını aşındırmayı içerebilir.

Mağduru Suçlamak: Gaslighting, kendi deneyimleri veya zorlukları nedeniyle suçu engelli kişiye atmayı içerebilir. Bu, durumlarını abarttıklarını veya kendilerini çok hassas olmakla suçladıklarını düşündürebilir.

Gerçeği Manipüle Etmek: Gaslighting taktikleri, engelli bireylerin kafasını karıştırmak veya şaşırtmak için gerçekliği manipüle etmeyi veya gerçeği çarpıtmayı içerebilir. Bu, kafa karışıklığına, kendinden şüpheye ve kişinin kendine güvensizliğe yol açabilir.

Bağımlılık: Gaslighting, engelli kişilerin kendi deneyimlerine ve yargılarına güvenme yeteneklerini zayıflatarak bağımlılık duygularına negatif etkide bulunabilir. Bu onların destek aramalarını veya ihtiyaçlarını savunmalarını zorlaştırabilir.

Kişisel ilişkilerde, profesyonel ortamlarda veya daha geniş toplumsal bağlamlarda meydana gelip gelmediğine bakılmaksızın, Gaslighting davranışını tanımak ve ele almak önemlidir. Engelli bireylere destek, doğrulama ve yetkilendirme sağlamak, Gaslighting’in zararlı etkilerini ortadan kaldırmaya ve onların refahını ve özerkliğini desteklemeye yardımcı olabilir.

2023 Engelli Vergi İndirim Tutarları

Çalışanın kendisi, eşi veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının en az %40 oranında engel durumunun olması halinde gelir vergisi matrahından engellilik derecesine göre indirim hakkı bulunmaktadır.

2023 yılı için engellilik derecesine göre uygulanacak indirim tutarları:

 

%80 ve Üzeri1. Derece Engellilik İndirimi4.400 ₺
%60 – %802. Derece Engellilik İndirimi2.600 ₺
%40 – %603. Derece Engellilik İndirimi1.100 ₺

 

Engellilik raporu bulunan çalışanın bu rapor ile vergi dairesine başvuruda bulunarak vergi indiriminden yararlanabilmesi mümkündür. İşverene bağlı olduğu vergi dairesinden çalışanı ile ilgili “engelli vergi indirimi” yazısı tebliğ edilmişse, tebliğ edilen tarih itibariyle çalışanın gelir vergisi matrahına gelirken engellilik derecesine karşılık gelen indirim tutarını düşer. Ancak sanılanın aksine indirim hesaplanan vergiden değil, gelir vergisi matrahı üzerinden uygulanmaktadır.

2022 Engelli Vergi İndirim Oranları

2022 yılı için engellilik derecesine karşılık belirlenmiş indirim tutarları güncelledi.

Engelli çalışanların veya eş ve çocuklarının yararlanabileceği gelir vergisi matrahı üzerinden engellilik derecesine göre bir indirim hakları vardır. Bu haktan kendisi, eşi ya da bakmakla yükümlü olduğu çocuklarından biri engelli olan çalışanlar yararlanabilir (Engel oranının en az %40 olması gerekir).

2022 Engelli Vergi İndirimi Tutarları

  • %80 ve üzeri
  • %60 – %80
  • %40 – %60
  • 1. Derecede Engellilik İndirimi
  • 2. Derecede Engellilik İndirimi
  • 3. Derecede Engellilik İndirimi
  • 2.000
  • 1.170
  • 500

Engelli Vergi İndirimi Uygulama Şekli

Engelli vergi indirimi, çalışanın vergi dairesine başvurması sonucu, vergi dairesinin bu indirimin uygulanmasını onaylaması durumunda bordroda uygulanır.

İşverene bağlı olduğu vergi dairesinden çalışanı ile ilgili “engelli vergi indirimi” yazısı tebliğ edilmişse, tebliğ edilen tarih itibariyle çalışanın gelir vergisi matrahına gelirken engellilik derecesine karşılık gelen indirim tutarını düşer.

Örneğin, 10.000 TL Brüt ücretle çalışan ve 2. Derece engelli indirimi uygulanacak bir çalışanın gelir vergisi matrahını hesaplayacak olursak;

Ücret:10.000

SGK Matrah: 10.000

SGK işçi payı: %14 = 10.000 x %14 = 1.400

İşsizlik Sigortası İşçi Payı: %1 = 10.000 x %1 = 100

Gelir Vergisi Matrahı: 10.000 – 1.400 – 100 = 8.500 – 1.170 (2.derece engelli indirimi) = 7.330 TL

Bu çalışanın gelir vergisi, engelli vergi indirimi hakkı sebebiyle 8.500 yerine 7.330 TL üzerinden hesaplanacaktır.

Asgari Ücretlilerde Vergi İndirimi

Asgari ücret, yeni düzenleme gereği gelir vergisi ve damga vergisinden muaf tutulmuştur. Bu uygulama sebebiyle asgari ücretlinin gelir vergisi olmadığından, engelli vergi indirimi de söz konusu olmayacaktır.

 

Kaynak: http://iskanunu.com/haberler/engelli-vergi-indirimi-tutarlari-2022/

Engelliler için Vergi Rehberi

T.C. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 2018’de yayınladığı “Engelliler için Vergi Rehberi”nden aşağıdaki linke tıklayarak faydalanabilirsiniz.

https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/yayinlar/engellilerrehberi2018.pdf

Kanunen Engelli Çalıştırma

Engelli personel çalıştırmak, 4857 Sayılı İş Kanununun 30. Maddesi ile yalnızca kamu iş yerleri için değil özel sektör için de bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen iş yerleri için cezai bir yaptırımın söz konusu olduğu da ayrıca belirtilmiştir. Bu durumda işverenlerin iş yerlerinde belirlenen işçi sayısı sınırını aştılarsa Engelli Personel Çalıştırma Zorunluluğu vardır.

Özel sektörde aynı il sınırları içerisinde 50 ve daha üzeri işçi çalıştıran işverenler mevcut çalışanlarının %3’ü kadar engelli personel çalıştırmakla yükümlüdürler. Küsuratlı rakamlarda virgülden sonraki yarım ve yukarısı olan rakamlar yukarıya, yarımın altındaki küsuratlar ise aşağıya yuvarlanır. Engelli çalışanlar, toplam işçi sayısına dahil edilmez.

Aynı işverenin aynı il sınırlarındaki farklı iş yerlerinde çalışan işçilerinin toplam rakamı üzerinden hesaplama yapılarak, çalıştırılması zorunlu engelli sayısına ulaşılır. Farklı illerde bulunan iş yerleri için hesaplama o il içerisinde çalışan işçi sayısı üzerinden yapılacaktır. Engelli personel oranını hesaplamak için temel aldığımız toplam işçi sayısına o il sınırlarında, o işverene bağlı olarak çalışan kısmi süreli, belirli ya da belirsiz süreli olması fark etmeksizin tüm çalışanlar dahil olmalıdır.

İşverenin mevcut işçileri arasında sonradan engelli durumuna geçen bir personel var ise işverenin engelli personel sayısına dahil edilebilmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emekli aylığı almakta olan kişiler de engelli statüsünden işe alınabilmektedir. Emekli engellinin de yine İŞKUR’a tescilinin yapılması gerekiyor. SGK bildirimi ise normal statüden değil, sosyal güvenlik destek primi statüsüyle yapılacaktır.

Engelli personellerin çalıştırılamayacakları işler

Engelli personel kapsamında çalıştırılacak işçilerin nitelikleri, çalışabildikleri işler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılan yönetmeliklerle düzenlenir.

Engelli personeller ancak engel durumlarına uygun işlerde çalışma şartlarını kolaylaştıracak şekilde düzenlenebilen iş yerlerine çalıştırılabilirler. Engelleri açısından sıkıntı oluşturabilecek hizmet alanlarında çalıştırılmamalıdırlar.

Engelli personeller ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamazlar. Bu işlerde çalışacak personellerin uygun bir sağlık raporunun bulunması gerekmektedir. Ayrıca yeraltı ve su altı işlerinde engelli işçi çalıştırılması yasaktır. Bu iş yerleri çalıştırmakla yükümlü oldukları engelli personel sayılarını hesaplarken yer altı ve su altı işlerinde çalıştırdıkları işçileri toplama dahil etmezler.

Engelli çalıştırma Teşviği

4857 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinde engelli istihdamına ilişkin sigorta primi işveren teşviki getirilmiştir.

Bu maddeye göre;

-Sadece özel sektör işverenleri tarafından çalıştırılan engelli sigortalılar için sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabilir. 

Bu madde önceki yıllarda şirketler için zorunluluk dışında çalıştırdıkları engelli sigortalılar sigorta primi için işveren hissesi teşvikinden % 50 oranında yararlanırken 6518 SAYILI KANUNLA YAPILAN DÜZENLEME İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİK SONRASI UYGULAMA İSE;

-İşveren, çalıştırdığı engelli sigortalıyı ister zorunlu olarak işe almış olsun isterse zorunlu olmadan iş yerinde çalıştırıyor olsun, engelli sigortalının işveren hissesinin tamamı Hazine tarafından karşılanmaktadır.

Engelli Personel Çalıştırmamanın Cezası

4857 Sayılı İş Kanunu Madde 30’da düzenlenen engelli personel çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirmeyen iş yerleri için aynı kanunun 101. Maddesinde cezai müeyyidesi yer almaktadır.

Yükümlü olunan ve çalıştırılmayan her işçi ve çalıştırılmayan her ay için kamu iş yeri veya özel sektör olduğu fark etmeksizin cezai müeyyidesi uygulanmaktadır. Bu cezai müeyyide 2020 yılında zorunlu olduğu halde,

  • Çalıştırmadığı her bir engelli başına,
  • Çalıştırmadığı her ay için, 

3.985 TL’dir. Hatta konuyla ilgili denetimlerde geriye dönük 3 yıl incelenerek çalıştırılmayan her ay ve yükümlü olunan her engelli işçi için hesaplanan tutarlar söz konusu olabilmektedir.

Örneğin; 18 ay boyunca, zorunlu olduğu halde 5 engelliyi istihdam etmediği tespit edilen işverene 

(18 x 5 x 3.985 TL) 358.650 TL idari para cezası uygulanacaktır.